David Eagleman to
znany na świecie neurobiolog, autor wielu publikacji naukowych,
programu telewizyjnego oraz kilku książek. W jednej z nich pt.
„Mózg. Opowieść o nas”, w bardzo ciekawy sposób oprowadza
nas po tajnikach ludzkiego umysłu. Jest tu pełno ciekawostek,
prawdziwych historii i wyników interesujących eksperymentów. Jeśli
tak jak mnie fascynuje cię człowiek i jego funkcjonowanie w
społeczeństwie, ta książka może ci się naprawdę spodobać.
Wiedziałeś, że ludzki mózg jest w pełni ukształtowany dopiero
ok. 25 roku życia? Gdy się rodzimy, jest jeszcze jakby
niedokończony i potrzeba czasu dużo czasu, by się w pełni
rozwinął.
To dlatego po urodzeniu jesteśmy przez kilka lat całkowicie
uzależnieni od innych ludzi. Zupełnie inaczej jest u pozostałych
gatunków. Delfiny tuż po urodzeniu od razu potrafią pływać,
żyrafy stają na nogi godzinę po urodzeniu. To tylko kilka
przykładów ze świata zwierząt. Dlaczego inaczej jest w przypadku
człowieka? Autor wyjaśnia to w następujący sposób: „W momencie narodzin mózg ludzki zdaje się poniekąd
niedokończony. Zamiast przychodzić na świat, mając wszystko w
pełni zaprogramowane (...), ludzki mózg pozwala, by jego szczegóły
zostały ukształtowane przez życiowe doświadczenia”. To właśnie
od tego zaczyna swoją książkę David Eagleman. Już na samym
początku dowiadujemy się, jak bardzo różnimy się od zwierząt.
Nasz mózg, mimo że w momencie urodzenia jeszcze jakby
„niedokończony”, jest bardzo plastyczny i zdolny do
niesamowitych rzeczy.
Lektura tej książki tylko utwierdziła mnie w tym, jak niezwykłą
istotą jest człowiek i jak wiele potrafi. Jednocześnie
przypomniała mi jak wiele mamy mimo wszystko ograniczeń. Co mam na
myśli? Dowiadując się, jak funkcjonuje ludzki umysł, możemy
nabrać sporo pokory. Autor wyjaśnia nam, że to co postrzegamy przez nasz umysł jako
rzeczywistość, to jedynie jej wycinek a „każde stworzenie
dostrzega tylko to, do czego postrzegania wyewoluowało”. Podaje
nam przykłady zwierząt i owadów, które doświadczają świata w
inny sposób niż ludzie np. poprzez zawirowania pól magnetycznych
czy odbiór drgań powietrza. Dla nas jest to niedostępne. Oznacza
to, że nie możemy być wcale tacy pewni, że nie ma nic więcej
poza tym, co jesteśmy w stanie dostrzec. Ludzki umysł ma dużo
ograniczeń, więc to, że czegoś nie dostrzegamy naszymi zmysłami,
nie znaczy, że tego nie ma. To tylko jedne z nielicznych ciekawostek, które znajdziemy w tej
książce. Pełno tutaj opisów interesujących eksperymentów
naukowych i zaskakujących wyników badań. Autor wyjaśnia również
mechanizmy ludobójstwa i rasizmu, odnosząc się właśnie do
funkcjonowania mózgu. Poznajemy też prawdziwe historie różnych
ludzi. Są to m.in. osoby, które w wyniku wypadku lub choroby
doznały uszkodzenia pewnych struktur mózgowych, a to znacząco
wpłynęło na ich codzienne życie i funkcjonowanie. Poznajmy też
pokrótce sylwetki kilku morderców, za których potwornymi czynami
stały, jak się okazało, czynniki takie jak np. guz (uciskający
część mózgu odpowiedzialną za odczuwanie lęku i agresję) czy
lunatykowanie. Poza tym, na przykładzie opisów z życia kilku osób
dowiadujemy się, jak funkcjonuje umysł osoby dotkniętej autyzmem i
schizofrenią. Poznajmy też Mike'a, który będąc niewidomym od
wczesnego dzieciństwa, dzięki nowej technologii po 40 latach
odzyskał wzrok. Czy łatwo przystosował się do nowej
rzeczywistości? Czy patrząc, wiedział i rozumiał co widzi? Aby
się tego dowiedzieć, zachęcam do przeczytania tej książki.
„Wszystkie
myśli, marzenia, wspomnienia i przeżycia mają swój początek w
tej dziwnej substancji złożonej z neuronów. To, kim jesteśmy,
jest zapisane w skomplikowanych wzorcach wystrzału impulsów
elektrochemicznych. Kiedy taka aktywność zamiera, umieramy i my.
Kiedy zmienia się charakter tej aktywności, czy to w wyniku urazu,
czy działania jakiejś substancji psychoaktywnej – ramię w ramię
idą za tym zmiany w waszym charakterze. W przeciwieństwie do innych
organów ciała, uszkodzenie choćby najmniejszego skrawka mózgu
prawdopodobnie radykalnie was odmieni”.
„Mózg. Opowieść o nas” to książka napisana bardzo
przystępnym językiem. Wszystkie trudniejsze pojęcia wytłumaczone
są w słowniczku, który znajduje się na końcu. Książka
podzielona jest na kilka części: Ja, czyli kto? Rzeczywistości,
czyli co? Kto tu rządzi? Jak to jest z tym podejmowaniem decyzji?
Czy wy w ogóle jesteście mi potrzebni? Kim staniemy się w
przyszłości? Już same tytuły rozdziałów pozwalają zorientować się, że książka przedstawia temat ludzkiego umysłu w sposób konkretny i praktyczny. Znajdziemy
też tutaj rysunki i obrazki ukazujące np. różne iluzje optyczne,
przekrój mózgu itd. Mamy tu również ramki, w których przeczytamy
dodatkowe informacje i ciekawostki. Dzięki temu wszystkiemu książka
jest bardzo przejrzysta i czytelna.
Jak w przypadku chyba każdej książki z gatunku literatury
popularnonaukowej i tutaj musimy się przygotować na dużą ilość
informacji. Z tego względu nie jest to lektura, którą przeczytałam
jednym tchem. Musiałam sobie robić przerwy, żeby przyswoić to,
czego się dowiedziałam, zanotować sobie pewne ciekawe dla mnie
informacje albo komuś o nich opowiedzieć. Przeważnie padało na
męża. On sam z resztą pytał mnie co jakiś czas: „Co jeszcze
ciekawego przeczytałaś w tej książce? Opowiesz mi?”. Jak widać,
nie tylko mnie ona zainteresowała. Po tej lekturze z chęcią sięgnę także po
inne książki Davida Eaglemana.
Ocena: 9/10
Za możliwość
przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Zysk i S-ka
Kaja Dubiel
I takie lektury lubię! Skuszę się z pewnością.
OdpowiedzUsuńNie lubię książek popularnonaukowych, ale tę chyba przeczytam żz względu na mózg 😀
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
https://subjektiv-buch.blogspot.com/